Czym jest proces gratowania?
Gradowanie to jedna z metod obróbki powierzchniowej metali i niemetali, która polega na usunięciu niepożądanych warstw materiału przy pomocy różnych narzędzi i procesów. Gradowanie stosuje się zwykle po to aby zmniejszyć szorstkość krawędziową powierzchni detali, usunąć zanieczyszczenia, zgrubienia i uszkodzenia powierzchniowe powstałe podczas różnych obróbek. Czyszczenie krawędzi ma za zadanie poprawić jakość wykończenia i pozwala przygotować powierzchnię do kolejnych procesów obróbki, np. malowania lub montażu.
Proces gratowania może się różnić w wielu przypadkach i zależy on od wielu czynników wstępnych. Należą do nich np:
- rodzaj materiału wykonania (metale czy niemetale)
- ilość elementów do obróbki (inaczej należy zabrać się do pojedynczych sztuk a inaczej do elementów produkowanych seryjnie)
- dalsze przeznaczanie w procesie (np. malowanie, anoda, docelowe właściwości mechaniczne itp.)
- oczekiwany efekt wykończenia ogólnego (wykończona cała powierzchnia, wibrościernie lub poprzez śrutowanie czy szlifowanie)
- sposób powstawania gratów (po cięciu, po frezowaniu, wypływki odlewnicze, po wykrawaniu)
- wielkość gratów (od kilkuset mikronów do kilku mm)
Czynność gratowania może odbywać się w sposób ręczny przy użyciu narzędzi manualnych (np. gratownika, szlifierki pneumatycznej, flexa czy szlifierki taśmowej). Z kolei w sposób automatyczny dzieje się to w maszynach do gradowania (np. urządzeniach wibrościernych, szlifierkach przelotowych, bębnach czy za pomocą robota gradującego). Pozwalają one na ustawienie parametrów takich jak intensywność obróbki, czas trwania procesu, rodzaj wykończenia ogólnego. To pozwala na uzyskanie pożądanych efektów obróbki w sposób szybki i powtarzalny.
Obróbka wibrościerna i szlifowanie to najpopularniejsze metody gradowania w przemyśle.
Gradowanie może być stosowane w obróbce różnych materiałów, takich jak stopy metali, tworzywa sztuczne, drewno, ceramika, aluminium, miedź, mosiądz. Każdy z tych materiałów cechuje inna właściwość fizyko-chemiczna. Będzie tu istotne dostosowanie parametrów i specyfiki narzędzi, tak aby obróbka nie doprowadziła uszkodzenia i zanieczyszczenia materiałów obrabianych. Bardzo często konsekwencją gratowania są efektywnie zaokrąglone krawędzie, dzięki czemu np. nanoszone w późniejszych procesach powłoki trwale przylegają na krawędziach.
Sprawdzone metody wykorzystywane podczas procesu gratowania krawędzi to:
- szlifowanie na taśmach ściernych
- fazowanie
- szlifowanie wibrościerne
- śrutowanie ręczne lub automatyczne
- gratowanie naciskowe w bębnach wibracyjnych
- gratowanie na tarczach włóknikowych
Biorąc pod uwagę wcześniej wymienione czynniki można właściwie dobrać proces oraz narzędzia. W przypadku produkcji seryjnej dobrym kierunkiem jest wykorzystanie rozwiązań automatyzujących proces gratowania. Dla jednostkowej produkcji ręczna praca lub półautomatyczna, jest znacznie bardziej opłacalna.
W BM-TECH zapewniamy pomoc w doborze technologii gratowania.